• Erakunde ekologistak defendatzen du proiektuari Ingurumen Ebaluazio Arrunta egin behar zaiola, eta horrek bermatuko lukeela herritarrek alegazioak aurkeztu ahal izatea 

• Aurkeztutako proiektuak ez ditu ebaluatzen pertsonen osasunean eta segurtasunean izan ditzakeen eraginak, eta ez du finantza-planik

• Ekologistek diote benetako deskarbonizaziorako irtenbide bakarra Petronorren jarduera lehenbailehen amaitzea izango dela

Ekologistak Martxan elkarte ekologistak alegazioak aurkeztu dizkio (Petronor) Petróleos del Norte SAk Abanto-Zierbenako (Bizkaia) Muskizko findegian sustatutako 100 MWko elektrolizagailuaren proiektuaren ingurumen-inpaktuaren ebaluazio sinplifikatuari, EIAS-303INET erreferentziarekin. Kontsulta-prozesua joan den otsailaren 5ean ireki zen. Dokumentuan (esteka honetan kontsulta daiteke: https://labur.eus/alegacioneselectrolizador) proiektuak osasunean duen inpaktuarekin, ingurumen-inpaktuaren ebaluazioa izapidetzeko moduekin eta, are gehiago, proiektuaren bideragarritasunarekin eta beharrizanarekin lotutako alderdiak jasotzen dira. Erreklamazio nagusien artean, salatzen da proiektua ingurumen-ebaluazio sinplifikatuaren prozeduraren bidez izapidetu nahi dela, eta, horrela, herritarrei galarazi egiten zaiela bidezko alegazioak egitea. “Proiektuari ingurumen-ebaluazio arrunta egin behar zaio“, diote Ekologistak Martxan-ek.

Aurkeztutako lehenengo alegazioa proiektuaren xedeari berari buruzkoa da. Adierazi bezala, Petronorren industria-jarduera nagusia petrolioa fintzea da, eta jarduera hori egiten den bitartean nekez deskarboniza daiteke. Ekologistek nabarmendu dutenez, “azken produktua, gasolina eta diesela, erregai fosilak dituen jarduera batek berotegi-efektuko gasak isuriko ditu beti, nahiz eta ekoizpen-prozesuak oso deskarbonizatuta egon; petrolioa fintzea benetan deskarbonizatuko duen ekintza bakarra bere jarduera lehenbailehen amaitzea izango da, 2040an beranduenez“.

Alegazioek jarraitzen dute, eta proiektua ez da kontuan hartzen ari inpaktuen ebaluazioan metatze- eta sinergia-ondorioak. Ecologistas en Acción taldeak hedapen publikoko hainbat dokumentutan adierazi duen bezala, energia fosiletik datorren hidrogeno-kontsumoaren ordez energia berriztagarrietatik ekoitzitako H2 erabiltzea ez da dimentsio eta irismen guztietan aztertu eta eztabaidatu. H2 fabrikatzeko energia kantitate handiak behar izateak ez lituzke alde batera utzi behar meatzaritzak behar dituen materialen inpaktuak, energia berriztagarriaren ekoizpena instalatzen den tokien eraldaketa eta okupazioa, giza garapenerako erreserbatutako lekuen arteko lehia edo galera energetiko handiak, prozesu tekniko bihurtzen baitute, energia-itzuleraren tasa eskasarekin. Hori dela eta, ekologisten ustez, “hidrogenoak deskarbonizazio-estrategia gisa duen eraginkortasuna, batez ere hainbat hamarkadatan, oraindik ez dago argi“. Gainera, elektrolisiak elektrizitate-kontsumo handiak eskatzen ditu. Hori dela eta, goi-tentsioko linea elektriko berri bat eraikiko da 400 kW-eko potentziarekin, eremu saturatu horretan dauden goi-tentsioko kableekin eta findegiaren barruan dagoenaz gain beste bi azpiestazio elektriko berrirekin (H8-SUB-30 eta H8-SUB 400).

Bestalde, Ekologistak Martxan-ek uste du proiektua ez dela alternatiben benetako azterketa egiten ari, ingurumen-ebaluazioari buruzko legeak agintzen duena betez. Proiektuaren 69. orrialdean, sustatzaileak argudiatzen du 0 alternatiba, ez eraikitzekoa, ez dela alternatiba bideragarria, proiektua ez baitago hidrogeno gehigarria ekoiztera bideratuta, baizik eta gaur egun metanoa eraberrituz sortzen dena ordezkatzera. Hala ere, 20. orrialdeko azalpen-oharrean argi eta garbi adierazten du hidrogenoaren eskaria gero eta handiagoa dela eta elektrolizagailu bidez edo biogasa erabiliz hidrogenoa ekoizteak ez duela zertan murriztu gaur egun metanoa erabiliz sortzen den hidrogeno grisaren ekoizpena. Ekologistentzat, beraz, “alternatiben balorazioa arbitrarioa da eta ez du funtsik“.

Aurkeztutako proiektuaren gabezien artean, plan finantzariorik eta plan horren aurreikuspen ekonomikorik eza dago. Errentagarritasun-kontuak direla eta, Europa osoan hidrogeno-proiektuak bertan behera uzten ari diren une honetan, garrantzi handiko proiektu batek ekonomia- eta finantza-plan bat zehaztu behar du. Plan horretan, proiektu hori Europako zein funtsek finantzatzen duten adierazi behar da, eta jasotako eta aurreikusitako subsidioen guztizko zenbaketa sartu behar da, bai PERTE EHREren bidez, bai beste mekanismo batzuen bidez, hala nola Europako Hidrogeno Bankuaren bidez, eta informazio hori eskuragarri egon behar da ingurumen-ebaluazioaren barruan. Gainera, txostenak ez du erantzukizunpeko adierazpenik aurkezten ingurumenari kalte nabarmenik ez eragiteko printzipioa (DNSH) betetzen dela egiaztatzeko, hori beharrezkoa baita IPCEI Hydrogen funtsen dirulaguntzetarako («Proyecto Importante de Interés Común Europeo de Hidrógeno»).

Proiektuak pertsonen osasunean eta segurtasunean dituen eraginei dagokienez, horiek ez dira ebaluatzen aurkeztutako dokumentazioan. “Teknologia heldugabe eta esperimentaleko proiektu bat ez litzateke gauzatu behar herritarrengandik hain gertu dagoen eremu batean“, nabarmendu dute Ekologistak Martxan-etik. Proiektuaren 222. eta 223. orrialdeetan adierazitako arrisku nagusien artean daude hidrogenoa biltegiratzeko sisteman egon daitekeen ihesa, goi-presioko gasen manipulazioa eta balizko suteak edo leherketak. Ingurumen- eta osasun-arrisku posibleak ere aipatzen dira, hala nola zeharkako emisioak, nitrogenoaren haizatzea, erradiazio elektromagnetikoa, substantzia kimikoekiko esposizioa eta kutsadura akustikoa. Argi dago “proiektu hau benetako mehatxua dela, etxebizitzetatik gertu instalatzeagatik, eta horrek arrisku batzuk dakartza, eta sustatzailea ez da arrisku horiek kontuan hartzen ari“.

Obrei dagokienez, azpimarratu behar da Abanto-Zierbenan BI-734 errepidearen saihesbidearen proiektuarekin bat datozela, “Las Carreraseko saihesbidea” izenarekin ezagunagoa dena. Foru-proiektu berri horrek, aurrekoak bezala, ez zuen ingurumen-inpaktu sinplearen ebaluazio-proba gainditu, eta Trinitate Taldearen eta Petronorreko hesiak mugatutako lurren artekoa da. Eremu horretan 100 MW-ko elektrolizagailua instalatzea planteatzen da. Eraikuntza-fasean, gainera, lur-mugimendu handiak, hormak, ezpondak eta zarata xurgatuko duten pantailak aurreikusten dira, baita Petronorreko hesiari eragin diezaioketenak ere.

Horregatik guztiagatik, Ekologistak Martxan-ek eskatu du proiektu hau ezesteko, findegiaren isuriak benetan murriztea planteatzen ez den bitartean, eta ez fikziozkoak, kalkulu-orri batean karbono-isuriak konpentsatzeko iruzurrezko mekanismoaren bidez. Era berean, ohiko ingurumen-ebaluazioa izapidetzeko eta herritarrei jendaurrean parte hartzeko eskubidea emateko eskatzen da, bidezko alegazioak aurkeztuz. Azkenik, proiektua ezestea eskatzen da, “ezin delako bermatu proiektuak ez duela eragin nabarmenik izango ingurumenean, osasunean eta pertsonen segurtasunean, ez maila lokalean, ez globalean, eta ez dagoelako justifikatuta ez teknikoki ez ekonomikoki”.