• Amigas de la Tierra, Ecologistas en Acción, Greenpeace, SEO/BirdLife eta WWF erakundeek ohartarazi dute Almaraz 2030era arte luzatzeak parke nuklear osoaren bizitza luzatzea ekarriko lukeela.
• Erakundeek Gobernuari eskatu diote ez diezaiola amore eman PP bezalako enpresen eta alderdien presioei, Mugikortasun Jasangarriaren Legean zuzenketa bat sartu baitzuen zentrala martxan mantentzeko.
• Energia nuklearra motela, garestia, arriskutsua eta hirugarren herrialdeetako erregaien mendekoa da, eta, beraz, subiranotasun energetikoaren eta herritarrak erdigunean jarriko dituen trantsizio-eredu justu baten kontrako norabidean doa.
• Iberiar penintsulak energia berriztagarri ugari, egonkorrak eta oso banatuak ditu lurraldean, eta, beraz, ingurune egokia da berriztagarrietan erabat oinarritutako sistema energetikoa garatzeko, energia nuklearrarekiko mendekotasun oro ezabatuz.

Espainiako bost erakunde ekologista nagusiek – Amigas de la Tierra, Ecologistas en Acción, Greenpeace, SEO/BirdLife eta WWF – Espainiako zentral nuklearrak ixteko planaren edozein luzapen aurrez aurre gaitzesten dute, eta ohartarazi dute Almaraz 2030era arte luzatzea parke nuklear osoaren bizi-luzapenaren hitzaurrea izango litzatekeela.

Espainiako Gobernuari eskatu diote Almarazeko erreaktoreak baimentzeko prozedura berri bat ez hasteko, batez ere zenbait alderdik itxiera-egutegia geldiarazteko egin berri dituzten ahaleginen aurrean, hala nola Mugikortasun Jasangarriaren Legearen barruan PPk Senatuan aurkeztutako zuzenketa, Almaraz, Asco I eta Cofrenteseko erreaktoreak operatibo mantentzeko.

Erakundeek adierazi dutenez, 2019an itxiera ordenatua egiteko borondatezko akordioa lortu zenetik, datuek argi erakusten dute energia nuklearra ez dela gai haize-energiaren eta eguzki-energiaren eragiketa-kostu txikiekin lehiatzeko. Handizkako prezioa egunaren erdiko orduetan jaisten denean ekoizpen berriztagarriaren ondorioz, energia nuklearrak ezin ditu bere erregaiaren kostuak ere estali. Horregatik, 2024an, Almaraz I.ak 16 eguneko geldialdia egin zuen, eta Cofrentesek 26 egunekoa, arrazoi ekonomiko hutsengatik. Egoera hori areagotu egin zen 2025ean.

Sektore nuklearrak baldintza onuragarriak behar ditu etengabe eta potentzia-aldaketa gutxirekin lan egiten duenean, eta, horren ondorioz, ekoizpen berriztagarriaren zati bat saretik kanporatzen du, ezin baitu bere potentzia azkar eta segurtasunez murriztu. Gainera, erreaktoreen jarraitutasunak energia-plangintzako esparru funsgabe bat ezartzen du, segurtasun juridikorik eza eta blokeo berriztagarri bat irudikatzen dituena, eta horrek arrisku larrian jartzen ditu biltegiratze-inbertsio berriak, berriztagarriak eta sistema deskarbonizatzeko ezinbestekoak diren sareak. Azken itzalaldian, zentral nuklearrek ez zuten ez erresilientziarik ez lehengoratze goiztiarrerako gaitasunik eman, kontrakoa baizik.

Energia nuklearrak kostu gero eta handiagoak eta inbertsio handiak dakartza bere jarraipena bermatzeko. Funtzionamendua 40 urtetik gora luzatzeak arrisku gero eta handiagoa onartzea dakar, eta horrek milioi askoko inbertsioak eskatzen ditu. Almarazen pareko potentzia duten Belgikako bi erreaktore 10 urtez luzatzeak 2.500 milioi euro arteko kostua izango du. Garoñaren berritzeak, Almarazen indarraren erdia baino gutxiago, 200 milioi euro baino gehiago eskatzen zituen.

Erakundeek salatu dutenez, oligopolio nuklearrak hilabeteak daramatza presioa egiten bere negozioaren ondorioengatik ez ordaintzeko, merkealdiak bilatzen edo funts bat elikatzeko tasen desagerpena bilatzen, dagoeneko ez baita nahikoa mendeetan zehar hondakin nuklearrak kudeatzeko. Erakundeek ere ondare erradioaktiboaz ohartarazten dute: urte bakoitzean erregai gastatua duten edukiontzi gehiago gehitzen dira eta horiek kudeatzeko kostua handitzen da.

Beraz, itxiera-egutegia ez betetzeak Hondakin Erradioaktiboen 7. Plan Nazionala paper busti bihurtuko lukeela salatu dute, 2030ean 1.000 MW-ko lau erreaktore egongo liratekeelako desegiteko, eta horrek ahalegin industrial eta ekonomiko handia ekarriko lukeelako, sortze-teknologiaren aldaketa ordenatu baten aurkakoa izateaz gain.

“Almarazen jarraipena parke nuklear osoaren bizi-luzapenaren hitzaurrea da. Ikuspegi horren aurrean, are argiago dago ezin dela onartu zentral nuklearrek beren hondakinen etorkizuneko kudeaketagatik ordaintzen duten tasa jaistea, aitzitik, handitu egin beharko litzateke “, adierazi dute.

Mugikortasun Jasangarriaren Legearen zuzenketa nuklearrari dagokionez, erakundeek salatu dute horrelako legegintza-estrategiak onartezinak direla, sistemaren operadorearen, Segurtasun Nuklearraren Kontseiluaren eta nazioarteko hitzarmenen eskumenak inbaditzen dituztela eta, batez ere, ez dutela laguntzen legegintza-organoen sinesgarritasuna mantentzen estatuko eta epe luzeko energia-plangintza arautzeko orduan.

Azkenik, Amigas de la Tierra, Ecologistas en Acción, Greenpeace, SEO/BirdLife eta WWF erakundeek adierazi dutenez, energia nuklearra teknologia zentralizatua da, garestia eta hirugarren herrialdeetatik erregaiak inportatzearen mendekoa, eta horrek subiranotasun energetikoa arriskuan jartzen du eta herritarrak erdigunean jarriko dituen bidezko trantsizio-eredu batetik urruntzen da.

Alde horretatik, iberiar penintsulak baliabide berriztagarri aparta du, bai bere ugaritasunagatik eta egonkortasunagatik, bai bere banaketa geografiko zabalagatik. Horren ondorioz, Espainiako Estatua ingurune ezin hobea da iturri berriztagarrietan erabat oinarritutako sistema energetikoa garatzeko, energia nuklearrarekiko mendekotasuna ezabatuz.

Arrazoi horiengatik guztiengatik, bost ingurumen-erakundeek berriro eskatzen diote Gobernu zentralari mantendu dezala zentral nuklearrak ixteko egungo plana, energia hori garestiegia, zentralizatuegia eta hirugarren herrialdeetatik erregaiak inportatzearen mendekoa dela iritzita, iraupen luzeko hondakin erradioaktiboak eta horien kudeaketari lotutako arriskuak sortzeaz gain. Eta ondorioztatu dute hori guztia oztopo bat dela trantsizio energetikorako eta sare elektrikoaren egonkortasunerako.