Duela urtebete Tafallako Junkaleko Aintzira Natur Erreserbarako mehatxu berri baten berri eman genuen. Gaur egun, azpiegitura lineal ugari daude inguruan, eta horiek ingurumenean eragina dute, sortzen duten hesi-efektuagatik: goi-tentsioko linea elektrikoak, errepideak eta Abiadura Handiko Trenaren (AHT) obrak. Obrak egiten ari dira, eta, ondorioz, ekialdetik sartzen ari dira eremu babestuan, eta, azkenean, pasabiderako oztopoa sortzen da, azpiegitura hau bere luzera osoan hesituta baitago.

Bada, duela urtebete, eguzki-poligono fotovoltaiko baten proiektuaren berri izan genuen. Mendebaldean instalatu nahi zen, babestutako eremuaren ertzean, eta 40 hektarea baino gehiago hartzen zituen. Proiektua gauzatuko balitz, aintzira bi hesiren artean geratuko litzateke inguratuta, AHTrengatik ekialdean eta proiektu fotovoltaikoarengatik mendebaldea.

Proiektu berri honek, gainera, beste ingurumen-inpaktu asko izango lituzke. Proiektua aipatutako Junkal aintziraren eta mendebalderago dagoen Romerales aintziraren artean kokatu nahi zen. Bi naturgune horiek asko erabiltzen dituzte hegazti urtar eta harraparien espezie askok, hala nola lertxunak, mirotzak, zanpulinak, fotxak, anadeak, oiloak eta beste hainbat. Eta, are garrantzitsuagoa dena, espezie horiek ohiko moduan mugitzen dira habitat batetik bestera, eta, beraz, eguzki-poligonoa beste oztopo bat izango litzateke haien bizitzarako.

Gainera, eremua beste babes-figura batek babesten du: La Sarda Arreta Bereziko Paisaiak. Hala definitu da eremu hori, heterogeneotasun eta berezitasun handia duelako paisaiaren ikuspegitik. Beraz, babestutako eremuak bi aintzirak hartzen ditu, eta, horrenbestez, eguzki-poligono fotovoltaikoak eremu babestu honen parte handi bat hartuko luke, bien artean.

Ikus dezakegunez, garrantzi handiko eremua da biodibertsitatearen ikuspegitik, eta ingurumenaren alderdi hau gero eta arrisku handiagoan dago, besteak beste, Nafarroan egiten ari diren proiektu desarrollistengatik. Hori dela eta, Sustrai Erakuntza fundaziotik alegazioak aurkeztea bultzatu dugu, proiektua jendaurrean jarri den bi aldietan.

Bada, berriki jakin ahal izan dugu Nafarroako Gobernuko Ingurumen Departamentuak erabaki duela eguzki-poligono fotovoltaikoak ingurumen-inpaktu onartezinak izango lituzkeela, eta, beraz, proiektuaren Ingurumen Inpaktuaren Adierazpena negatiboa izatea erabaki duela.

Proiektu hori ukatzeko Ingurumenak ematen dituen argudioen artean, honako hauek aipa ditzakegu:

• Poligono fotovoltaikoak Junkaleko aintziratik 500 metro baino gutxiagora dauden laborantza-zelaiak hartuko lituzke. Eremu horiek aintzirako hegaztientzako zelaiak dira.
• Proiektua inguratzen duen ehiza-hesiak hegaztiak hil ditzake haren aurka talka eginda.
• Hegaztiak modulu fotovoltaikoen aurka talka eginda ere hil daitezke.
• Proiektua ezarriko litzatekeen paisaia oso ederra da, bere benetakotasuna eta koherentzia mantentzen ditu, bere sinpletasunean, harmonian eta bildutako izaeran oinarrituta.

Ingurumenak proiektuari aurkeztu zaizkion alegazioei ematen dizkien erantzunak ere jasotzen ditu Ingurumen Inpaktuaren Adierazpenak, bai Sustrai Erakuntzarenak, bai beste talde eta pertsona batzuek aurkeztutakoak. Azpimarratzekoa da, gainera, 2300 alegazio partikular baino gehiago aurkeztu zirela, Tafallako hainbat elkartek koordinatuta, eta Sustrairen laguntza izan zutela horretarako.

Honela, beste behin ere erakusten da ingurumenean eragina duten proiektuen azterketa teknikoaren jarduerak herri mobilizazioarekin batera konbinaturik gure lurraldea eta bere balio naturalak babesten dituela.

Horregatik guztiagatik, Sustrai Erakuntza fundaziotik zoriondu nahi ditugu Tafallan beren lurraldearen defentsan ari diren pertsona eta erakundeak. Tafalla, jada, gehiegi zigortutako lurraldea izanik, AHTak, linea elektrikoek (Forestaliakoa bezalako proiektu berriekin mehatxatzen dutenak), Nafarroako Ubideak eta, berrikiago, hiria inguratzen duten poligono berriztagarri eoliko eta fotovoltaiko handien proiektuen eraginarengatik.

Azpiegitura hauen guztien plangintza demokratikorik eza Nafarroan geratzen zaigun biodibertsitate urriarekin amaitzen ari dela ikusten ari gara. Beraz, beharrezkoa da Nafarroako herritarrak bizi garen ingurumenaren etorkizunaz arduratzea eta mobilizatzea. Izan ere, gure biziraupena pertsona eta zibilizazio gisa jokoan dago, eta galtzeko arriskua oso handia da.

Nafarroan, 2024ko abenduaren 4a.

Sustrai Erakuntza Fundazioa