Udalak ez du Gardentasun Legea bete, “elkarrizketa eta gauzak ondo egiteko” eman zuen hitza hautsiz eta harrokeria instituzionala berretsiz

Iazko uztailaren erdialdean, Azkoitiko Udalak Gobernantzan Bikaintasunaren Zigilua (ELoGE) jaso zuen, gardentasuna, kontu-emateko betebeharra eta zuzenbide-estatuaren errespetua eskatzen dituen saria. “Bikaintasun” irudi honek kontrajarri egiten du Eguzkik jarritako salaketa bikoitzarekin, Gardentasun Legea ez betetzeagatik eta Arartekoari desobedientzia egiteagatik. Izan ere, Udalak berak adierazi zuenez, “gobernantza bikaintasunagatik” jasotako zigilua “etengabeko hobekuntzarako” pizgarria zen. Eta agintaldiaren hasieran, udal gobernuak publikoki hitz eman zuen “elkarrizketa eta akordio askoko agintaldia” izango zela. «Ondo egingo dugu», esan zuen enfatikoki. Hala ere, Azkoitiko udal kudeaketaren errealitateak printzipio horiekiko mespretxu kezkagarria erakutsi du, bi promes horiek hipokresia politikoaren ariketa bihurtuz, orain desobedientzia legalaren bidez beste behin agerian geratu dena.

Aurreko urteko urtarrilaren amaieran, publikoki salatu genuen Udalak aurrekontu-akordio bat ez zuela bete, 2024an oposizioarekin sinatutako ingurumen-arloan. Ez-betetze hori agindutako “elkarrizketa eta akordioen” haustura unilaterala izan zen, eta ingurumena babesteko betebehar etiko eta legala ez betetzea ekarri zuen, Urola ibaia ez kutsatzeko 800 metro baino gehiagoko sareak ezarri ez baitzituen.

Udalak gure informazio-eskaerari ez zionez erantzun ez-betetze larri horri buruz, Arartekora jo behar izan genuen. 2025eko abuztuaren erdialdean, Arartekoaren ebazpenak arrazoia eman zigun, Udala ukatzen ari zen informazioa ematera behartuz. Bikaintasun Zigilua, horrela, arbitrarioa, autoritarioa eta opakua dela frogatu den kudeaketa bat legitimatzeko erabiltzen den fatxada bihurtzen da.

Udalak bidali zigun txostenean, “diru publikoaren erabilera eraginkorra”ren beharra argudiatu zuen. Horregatik, Zigiluak goresten dituen kontu-emateko oinarriak gogoraziz, Udalari eskaera egin genion irailaren 25ean sari horretara bideratutako gastuen eta giza baliabideen informazio zehatza eskatuz.

Garrantzitsuena ez da gastua bera, noski, Udalaren jokaera autoritarioa baizik. Udalak erakusten du dirua ingurumenean gastatu beharrean nahiago duela sari batean gastatu bere fatxada politikoa edertzeko. Baina ez hori bakarrik. Izan ere, uste du herritarrok ez dugula eskubiderik jakiteko sari hori lortzeak izan duen kostu publikoa.

Opakutasunak gardentasunarekiko mespretxu-maila berri bat lortu du. Hasierako eskaera irailaren 25ean egin zen arren, Udalak bi hilabete baino gehiagoko isiltasun administratiboa gorde zuen, legezko hilabeteko epea ez betez. Larriena da, Eguzkik azaroaren 27an Arartekoaren espedientearen irekieraren berri eman ondoren, alkateak nahita ez zuela kontuan hartu EGUZKIk errektifikatzeko eskaini zion 10 egun baliodun epea, Arartekoak Gomendio formalezko Ebazpena igorri ez zezan. Etengabeko eredu horrek Gardentasun Legearen urraketa nabarmena dakar.

Desobedientzia errepikatu hau harrokeria instituzionaleko jarrera bat da. Udalak, gure eskaerari erantzuteari uko eginez eta legea hautsiz, Arartekoaren bidez egin beharko du, eta azaldu beharko dizkio zein izan diren urraketa honen arrazoiak.

Kudeaketa honen hipokresia agerikoa da: Udal Gobernuak publikoki adierazi du ordezkari politikoaren eginkizuna “soluzioak aurkitzea, lehentasunak ezartzea eta proiektuak gauzatzea” dela. Hala ere, errealitateak erakusten du Azkoitiko Udalaren lehentasuna baliabideak Bikaintasun Zigilu batean gastatzea dela, bere kudeaketaren errealitatearekin bat ez datorren irudi bat kanpora proiektatzeko.

Udalak, kritika politikoak erabaki hobeak hartzeko eta hobetzeko hausnarketa-aukera gisa erabili beharrean, opakutasunez eta ezezkoz erantzuten du.

Kudeaketa honek “ondo egingo dugu” dio, eta gero uko egiten dio legezko azterketaren menpe egoteari. Horrek erakusten du berenganako konfiantza harrokeria dela, eta ez gaitasuna.

Tokiko administrazioak mespretxu handia erakusten du herriaren inteligentziarekiko, suposatuz “Bikaintasunaren” fatxadak bere ez-betetze dokumentatuaren gainetik gailenduko dela.

Arartekoaren hirugarren esku-hartze hau jada ez da ohar bat, Udalaren desobedientzia instituzionalaren ereduaren baieztapena baizik.

Legea betetzeko eskatzen zaionean desafioa sentitzen duen gobernu bat, zuzendu beharreko gobernua da.

Guzti honengatik, Eguzkik Udalari eskatzen dio jarrera autoritarioa eta opakutasuna alde batera utz ditzala, eta zintzotasuna, legea eta Azkoitiko herria errespeta ditzala.

EGUZKI, 2025eko abendua

Aurreko Komunikatuetarako Estekak

* 2025eko iraileko komunikatu:

https://eguzki.org/2025/09/25/arartekoaren-ebazpenek-eta-akordio-politikoak-ez-betetzeak-agerian-utzi-dute-azkoitiko-udalaren-gobernantzaren-bikaintasuna/

* 2024ko maiatzeko komunikatu:

https://eguzki.org/2025/05/06/eguzkik-salaketa-jarri-du-arartekoan-azkoitiko-udalak-ingurumenari-buruzko-informazio-eskubidea-urratu-duelako/