Ilgora Urt. 26 Ots. 8
Ilberri Urt. 29 Ots. 12
0:00 - 24:00 Sustraia
Kanabera eta banbua mozteko hilabetea da otsaila
Otsailaren 8 11:30 arte ILGORA, ordutik atzera ILBEHERA.
Aste osoa ILBERRI.
Kanabera eta banbua mozteko hilabetea da otsaila. Ilgoran edo ilzaharrean moztu, hor dago koxka. Aste honetan ilgora eta sustrai egunak izango dira 6, 7 eta 8 goiza. Hileko azkenean 23, 24, 25 eta 26 izango dira ilgora eta ilzahar. 25 eta 26 sustrai egunak. Konparaziorako saioak egiteko…
Baratzean ereiteko: porrua, tipulina, baratxuri freskoa eta burutarakoa, zerba, ziazerba, borraja, baba handia eta ilarra. Berotegiaren babespean erein: porrua, baratxuri freskoa, Daikon arbi zuria, errefautxoa, errukula, uraza, eskarola, kukulua, zerba, erremolatxa, borraja, azenarioa, mihilua, apioa, baba handia, ilarra, patata, tomatea eta piperrak.
Baratzean landatzeko: tipulina, udaberriko aza, marrubia, zainzuria eta orburua. Berotegian landatzeko: porrua, tipulina, uraza, kukulua, erremolatxa eta ziazerba.
Aste honetan egiteko lan bitxiak: Baba eta ilarra egiteko urte sasoi oso ona. Negutegirako tomatea erein. Inaurkinak egin. Orbela bildu. Baratxuria freskotarako eta burutarako erein.
Luar pila zaindu. Berotu eta lehortzen bada ureztatu.
Ongarriketa sasoia da. Luarra edo simaurra eman baratzeko eta soroko sail libreetan, belardian, sagastian, mahastian, zainzuridian, marrubidian…
Zainzuridia ongarritu ez baduzu azken aukera duzu.
Soro eta sail garbietan ongarriketa egin.
Karea zabaldu daiteke. Baita fruta arbolak karesnez margotu ere.
Garrazkiak, ahuakateondoak eta abar 2-3 urte badituzte orain babestu, hotza errazago eraman dezaten. Toki hotzetan, urtero egin. Enborra bildu, estalki-txapela bat jarri eta inguruan simaur berri-berria jarri.
Toki hotzetan, loreontzietako loreak babesera eraman edo bertan babesa antolatu.
Usteldutako fruituak ez utzi arbolan edo bere azpian. Bildu eta ahal bada erre.
Fruitu arboletan ongarriketa egin, ongarri helduarekin.
Karea behar bada ere orain eman daiteke.
Inaurkinak bildu: garo, orbel…
Mihura kendu zuhaitzetatik eta arboletatik.
Goi zmugitzen den fruta arbola jendea txertatzeko sasoia da.
Landaketak egiten hasi, hostoa galtzen duen landare jende guztia.
Geroko landaketetarako zuloak prestatu.
Abendutik otsailerako tartean aldaxka bidez fruitu landare berriak sor ditzakegu. Kiwia, olibondoa, irasagarrondoa, pikondoa, aranondoa eta abarren aldaxka erabiliz arbola berriak izango ditugu.
Aldaxka 1-2 urteko adar indartsu batetik hartu, 30 cm, erdia lurperatu. Ureztatzeko modua izango dugun tokian jarri, baratzean edo loreontzian.
Hurrengo neguan landatzeko edo txertatzeko moduan izango dira.
Erlazionatutako landarea: Kiwiondoa
Esaerak ederki dio “San Jose (martxoak 19) baino lehenago landatu behar da tipula”. Orain lurrari ederki itsatsiko zaio eta udan sartu arte hazi eta hazi egingo du. Buruaren tamaina nola bizi denaren araberakoa izango da.
Inoiz ez ongarritu simaur berriarekin; zaharretan zaharrena tipularentzako jaso. Karezalea da, karea edo errautsa, ahaztu gabe eman. Lur harroa gustatzen zaio, baina ez harrotu berria. Onena: neguan ongarria eman, hilabetera karea, eta lurrari asentatzen utzi. Orain, landatzeko sasoian tinkatu samartua badago hobe.
Erlazionatutako landarea: Tipula
Barazkiak hazteko leku okerra hautatzeak uzta txarra, lanak egiteko zailtasunak edo alde batera uztea ekar ditzake.
Aukeratu erraz iritsi eta behar diren gaiak aise eraman eta ateratzeko gunea, egunean sei-zortzi ordu eguzki-argia duena eta ondo drainatzen dena.
Ekainetik irailera artekoa kolore ederrez jantziko digute gladioloek.
Otsailetik ekainera artean landatzen dira erraboilak: eguzkitan eta haizeetatik babestuta landatu.
Ongarriketa ez ahaztu, loreetan igarriko duzu.
Lurralde hotzetan neguero erraboilak atera egin behar dira, ondo lehortu, toki fresko batean jaso eta hurrengo otsailetik ekainera artean birlandatu. Lurralde epeletan, aldiz, erraboilak urte osoan lurrean bertan utzi daitezke.
Hortentsiak neguaren amaieran zainduz gero loraldi bikaina izango dute:
- Inausketa orain egin behar da.
- Ongarriketa ere bai: luarra edo simaurra jarri azpiak eginez, inguru guztian, jatun handia da.
- Kolorea indartu nahi izanez gero, aluminio sulfatoa eman lurrari.
Neguan aurrera, landareak izerdia mugitzeko pronto daude. Fruitu arboletan izerdiak lehertu araziko ditu begietan loreak eta hostoak.
Lehen izerdi kolpe hori gertatzeko aurreko urtean landareak pilatu duen erreserba garrantzitsua da. Horrek emango dio aukera indarrean ekiteko sasoi berriari. Indar hori baliatuko dugu txertatzeko.
Txertoa bi landare elkarrekin bizitzen jartzea da, betirako. Bakoitzak bere zeregina du: mentuoinak landareari eutsi eta lurretik elikagaiak hartu; txertoak jakiak hostoetan landu, loreak eman eta fruituak hazi.
Txertaketan bi zatiak, azpiko mentuoina eta gaineko txertoa, elkarri izerdia eman eta hartzeko moduan jarri behar dira. Izerdiak azalaren azpitik dabiltzanez, trukea bermatzeko bien azalak parean jarri behar dira. Zauria sendotu arte, lotu eta babestea komeni da.
Negukoa adarreko txertoa edo ziridun txertoa da, adar zati bat txertatzen baita. Goiz mugitzen diren arbolak otsailean eta berandukoak martxoan txertatzen dira.
Negutegitxo bat antolatzeko aukera izanez gero, otsailean lehen urazak landatu daitezke. Hona hemen sei urratsak:
1.-Lurra harrotu.
2.-Simaur edo luar oso ondua eman: 2 kg/m2.
3.-Sakon xamar landatu: 20 landare/m2
4.-Astebetez egunero ureztatu.
5.-Maiz ireki plastikoa, hezetasuna eta bero handia uxatzeko.
6.-Argia sustatu behar da eta egun haizetsuetan ureztatu.
Udaberriko laboreak: olo, gari, zekale, garagar... Baita baba handia, baba beltz txikia, ilarra, apioa, alberjinia, baratxuria berdetarako, goizeko patata, udaberriko aza eta azalorea, erremolatxa edo beterraba, kertxuna edo berroa, getozka, kukulua, mihilua, pastinaka, perrexila, piper berdea eta gorria, perraitza edo apoperrexila, sendapokia, txikoria, udako brokolia, udaberriko uraza, ziazerba eta zerba.
Berotegirako arbi zuria, ardi-mihia, azenarioa, borraja, errefaua, errukula, ziazerba, neguko uraza, kukulua, eskarola, tomatea, piper berdea eta gorria eta alberjinia.
Marrubia, tipulina, tipulatxa, tipula zuria eta gorria, borraja, zainzuria, udaberriko aza eta porrua. Babesean: erremolatxa edo betarraba, ziazerba, zerba, orburua, kukulua, tipulina, tipula gorria, udaberriko porrua eta udaberriko uraza.
Sail libreetan errautsa eta karea edo kisua eman daiteke. Simaurra eta karea batera ez eman, ilargialdi bateko tartea utzi. Udazkenean ereindako ongarri berdea (oloa, zalkea...) ebaki eta lurrari bueltan eman dakioke hemendik aurrera.
Zitrikoen emana. Babestuta edukiko ditugu, txapela tankerako babes harro batekin, baita enborra eta adar nagusiak oihal batekin bilduta eta lotuta ere. Hotzaldi handiak espero badira bere azpian lurra simaur berriz estali, irakiten duen artean ingurua epelduko du.
Hostajea galtzen duten fruitu arbolak eta zuhaixkak landatu. Izotz egunetan ez landatu. Landatutakoan lurra ondo zanpatu, zirrikiturik ez utzi, hotza sustraietara iritsi ez dadin.
Ongarritu: simaur edo luar eta kare edo kisu. Simaurra eta karea batera ez eman, ilargialdi bat utzi tartean. Enbor eta adar nagusiak karesnez edo kisu-gesalaz zuritu. Kareari esnea, buztin hautsa eta behi kaka nahastu dakizkioke.
Inausketa egiten hasi, batez ere goiz mugituko diren muxika, abrikotondo, aranondo, gereziondo, udareondo... Baita fruitu zuhaixkak ere. Moztutakoak txikitu eta luartokira. Iaz gaitzen bat izan badute sutara.
Goiz mugituko diren fruitu arbolak txertatu, sasoi honetan txotxeko txertoa egiten da. Fruitu zuhaixken aldaxkak landatu.
Ilbeheran materialetarako, zuretarako zuhaitzak bota: haritza, gaztainondoa, lizarra, koniferoak... Baita su-egurretarako egur gogorrak ere. Kanaberak eta banbuak mozteko sasoia da.
Zuhaitzak landatu. Izotz egunetan ez landatu. Landatutakoan lurra ondo zanpatu, zirrikiturik utzi gabe, hotza sustraietara iritsi ez dadin.
Ontzietan ditugun landare ahulak babestu.
Hostoa galdu eta soiltzen diren zuhaitz, zuhaixka, igokari eta hesiak landatu. Toki epeletan neguan ere hostajeari eusten diotenak landatzen hasi daiteke.
Ongarriketa nagusia egiteko azken aukera, bai simaurtzeko bai aurrez simaurketa egindako tokietan karea emateko ere.
EMAN HARTURAKO:
Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545